Uzun zamandır cezaevleri doluluğu ve FETÖ’cü hakimlerin verdiği fazla cezalar yüzünden mağdur olan mahkum ve mahkum yakınları ceza indirimi gibi bir yasal düzenleme bekliyor. Her ne kadar hükümet doluluğu azaltmak için önlemler alsa da yapılan düzenlemeler kesinlikle yeterli değil. Hele ki yapılan haksız yargılamalar sonucunda FETÖ yargısının vermiş olduğu fazla cezaların telafi edilmesi ise mümkün görünmüyor. Bu nedenle mahkûm ve mahkum yakınlarının af bekleyişi de artarak sürüyor. Bu bekleyişe yetkili makamlardan yapılan alakalı alakasız tüm açıklamalar da adeta yön veriyor. Son yapılan haberler, açıklamalar ve meclisin Ekim ayında açılması da umutları bu yeni aya kaydırmış görünüyor. Öte yandan bazı FETÖ davalarında verilen ifadeler de kişileri Ekim ayında cezaevlerinin boşalacağı fikrine yaklaştırmış durumda. Ekim ayında umutlar toplanmış olsa da gerekli kurumların bu konuda ne bir sinyali ne de bir çalışması bulunuyor. Ancak OHAL’in devam etmesi nedeniyle her an bir KHK ile istenilen yasa da çıkarılabilir durumda.

2017 Yılında Af Çıkacak Mı?

Ceza indirimi, af ya da yasal bir düzenleme konusunda umutlar ve beklentiler artarken yaşanan gelişmelerden ve yapılan açıklamalardan geniş kapsamlı bir genel af ya da af isimli bir düzenlemenin olmayacağı aslında kesinleşmiş oldu. Bunun yerine küçük iyileştirmeleri içeren yasal düzenlemeler yapılacak gibi görünüyor. Yapılan denetimli serbestlik, uzlaştırma, açığa çıkma yönetmeliği ve infaz değişikliği düzenlemeleri de bunu gösteriyor. Bizim düşüncemiz en fazla cezalarda yapılacak indirim şeklinde bir düzenlemenin olacağı yönündedir. Siyasal doneler de incelendiğinde ülkede karışıklığın olduğu, hele de terörün kol gezdiği dönemlerde genel bir af yasasının çıkmayacağını kanıtlamaktadır. Çeşitli görüşmelerden elde edilen ve bazı topluluklarda söylenen geniş kapsamlı bir affın olacağı konusundaki görüşlere de katılmak pek mümkün görünmemektedir. Ancak adalete olan güvenin gelmesi açısından da ceza indirimi tarzı bir düzenlemenin yapılacağı mümkün gözükmektedir. Bunun ne zaman çıkacağı konusunda gelen bilgiler ise kesinlikle FETÖ’cülerin ortaya attıkları yalanlarla kendilerini motive etme biçimidir. Bu nedenle ekim ayında ceza indirimi çıkar mı bilinmez ama önemli olan haksızlığa uğrayanların seslerini adalet için daha gür bir şekilde duyurmalarıdır.

Umutlarını gitgide arttıran mahkûm yakınları sevdiklerini biran önce yanlarında görmek için seslerini sosyal medya üzerinden duyurmaya çalışıyor. Gerek attıkları tweetler gerekse de başka sosyal medya kanallarında yapılan mücadele ise yeterli seviyeye gelmiş gibi görünmüyor. Cumhurbaşkanı ve başbakan bilindiği gibi sosyal medyaya çok önem veriyor. Bu durumda istenilen yasanın bir an önce çıkması ve adaletsizliğin ortadan kaldırılması için ses duyurulacak ortam en güzel sosyal medya gibi duruyor. Daha fazla birlik olunması durumunda iyi bir kamuoyu oluşturulabileceği ise çok açık ne net görünüyor.

2017 Yılında Cezaevleri ve Adalet Konusundaki Gelişmeler

Geçtiğimiz yıl hain darbe girişiminin ardından af, genel af ya da ceza indirimi gibi bir düzenlemeye olan beklentiler de arttı. Artan beklentilerin iki nedeni vardı. Bunlardan bir tanesi darbe girişimi ardından yoğun bir tutuklamaların yaşanması sonucu cezaevlerinde yer kalmamasıydı. AKP iktidarı döneminde herhangi af benzeri bir yasal düzenlemenin yapılmaması aksine var olan cezaların arttırılması nedeniyle cezaevlerinde normalin üstünde bir doluluk bulunmaktaydı. Bu doluluğun üzerine bir de FETÖ darbe girişimi nedeniyle tutuklananlar eklenince resmen cezaevleri nefes alınamaz yerler haline geldi. Mahkûmlar yerlerde yatacak yer dahi bulamaz konuma geldi. Bu durum nedeniyle acil çözüm önlemleri de hükümetten peş peşe geldi.

Denetimli serbestlik bazı suçlarda 2 yıla çıkarılırken açığa çıkma yönetmeliğinde de zaman zaman değişiklikler yapıldı. Öte yandan infaz rejimi de pek çok suçu kapsayacak şekilde 1/2 olarak değiştirildi. Yapılan bu düzenlemeler biraz da olsa kısa süreli olarak cezaevlerinde rahatlama sağlasa da bylock tutuklamaları ve bunlara paralel olarak yürütülen huzur operasyonlarında tahliye edilenlerin neredeyse 2 katı daha mahkûm cezaevi doluluğuna katkı sağlayarak içeri alındı. Cezaevleri sorunu ve doluluk oranlarının artması basında çoğu kez yerini aldı, konuyla ilgili tepkiler de artınca çıkarılan yeni bir KHK ile yeni cezaevi inşaatları yapımı hız kazandı. 2017 sonuna kadar yeni çok sayıda cezaevinin yapımı planlanırken çoğu kesime göre cezaevi doluluğuna çare olmayacağı yönünde güçlü bilgiler gelmeye devam ediyor.

Cezaevlerinin doluluk sorunları gün geçtikçe daha da ağır bir tablo halini alırken yargıda FETÖ’nün meydana getirdiği darbe nedeniyle yargıya güven de giderek azaldı. Türk halkı gerek yargıda tarafsızlık ve bağımsızlık ilkesinin ihlali gerek Fetö’cü hâkim ve savcıların verdiği fazla cezalar gerekse de Türk yargısında barışçıl ve alternatif yargılama yöntemlerine gereken önemin verilmemesi nedeniyle adalete olan güvenini yitirdi. Bu konuda da Adalet Bakanlığı bazı girişimlerde bulundu. İlk olarak CMK yasasını değiştirdi. Buna göre uzlaşma, arabuluculuk gibi yasalar genişletildi. İstinaf mahkemeleri kuruldu. Yapılan bu düzenlemeler sayesinde yargının yükü azaltılmaya çalışıldı. Özellikle uzlaştırma yasası nedeniyle az da olsa cezaevlerinden tahliyeler yaşandı. Ancak yine bu düzenlemeler de yeterli olmadığı gibi özellikle yargının tarafsızlığı hususunda ilerleme kaydedilemedi. Hala daha içerde FETÖ’cü hâkim ve savcı mağduru fazla cezalar yatan mahkûmlar var.

Yargının bağımsızlığı konusunda tartışmalar devam ederken hükümet ve Adalet Bakanlığı’ndan da açıklamalar ardı ardına geldi. Şu anda FETÖ mağduru fazla ceza yatan mahkûmlar için yeniden yargılamanın mümkün olmadığı bunun zaten çok büyük yük altında olan yargıya daha da büyük yükler getireceği açıklandı. Diğer yandan haksızlığa uğrayan ve teröristler tarafından yıllarca yargılanan mahkûmların uğradığı haksızlığa henüz çare bulmak adına adım atılmadı. Adaletle ilgili son çıkan KHK’da ise yine cezaevlerini rahatlatacak bir düzenleme yer aldı ki buna göre artık kurumlarda yatmakta iken disiplin cezası alan mahkûma tahliye yolu göründü. Ancak yine de FETÖ’cüler tarafından yapılan haksızlık ve cezaevlerinin durumuna kesin bir çözüm olmadı. Mahkûm yakınlarının ceza indirimi bekleyişleri de bu yapılan düzenlemelerle daha da arttı. Çünkü her daim devletinin yanında olan adli mahkûm kendisine yapılan haksızlığın çözümünün de yine hükümet ve devletten geleceğine inanıyor.